بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی، همسرآزاری و سلامت روانی در بین زنان متاهل شهر تبریز

سرمایه اجتماعی از مفاهیم نوینی است که امروزه در بررسی های اقتصادی و اجتماعی جوامع مدرن و در حال توسعه مطرح شده است. طرح این رویکرد در بسیاری از مباحث اجتماعی، نشان دهنده نقش و اهمیت این نوع سرمایه، در توسعه جامعه، و به فراخور موضوع در زمینه سلامت روانی افراد، کاهش همسر آزاری علی الخصوص در محیط خانوادگی و مواردی مانند آن است. بر این اساس، هدف تحقیق حاضر، بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی، همسرآزاری و سلامت روانی افراد بوده که برای تبیین آن از دیدگاه اندیشمندانی چون پیر بوردیو، جیمز کلمن، رابرت پاتنام، فرانسیس فوکویاما و سایر اندیشمندان مطرح در این حوزه استفاده شده است. روش تحقیق مورد استفاده، پیمایش بوده و جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه زنان متاهل شهر تبریز به تعداد 378460 نفر (سال 1385) می باشدکه از این میان، 384 نفر به عنوان نمونه نهایی بر اساس فرمول کوکران و به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. روش های آماری مورد استفاده، شامل،آزمونهای t، f، r پیرسون، رگرسیون چندمتغیره و تحلیل مسیر بوده و برای محاسبه ضرایب مسیر، از برآوردهای روش لیزرل استفاده گردیده است.کلیه آمارها و اطلاعات تحقیق حاضر(بدست آمده از پرسشنامه) ، از طریق نرم افزار spss17 ، صورت پذیرفته است. نتایج تحقیق نشان داد که بین متغیرهای تجربه و مشاهده خشونت در خانواده پدرشوهری، پدرسالاری، دخالت خویشاوندان شوهر، تحریک مرد از سوی همسر با متغیرهمسرآزاری همبستگی معنی داری وجود دارد. همچنین، متغیر سرمایه اجتماعی در تمامی ابعاد چهارگانه(حمایت خانواده پدری، حمایت خانواده پدر شوهری زن، حمایت دوستان و اعتماد بین شخصی)، به جز بعد حمایت خانواده پدری با بعد همسرآزاری جنسی، با متغیر همسرآزاری رابطه معنی داری داشته است؛ بعلاوه، همبستگی بین متغیر سرمایه اجتماعی در ابعاد چهارگانه، با متغیر سلامت روانی، به جز رابطه بعد حمایت دوستان(بعدی از سرمایه اجتماعی) با بعد علائم جسمانی(بعدی از سلامت روانی) معنی دار بود. نتایج حاصل از تحلیل مسیر انجام یافته نشان داد : 35 درصد تغییرات مرتبط با متغیر«سلامت روانی» توسط متغیرهای مستقل مورد استفاده تبیین شده و در این میان، متغیرهای همسر آزاری روانی و اعتماد بین زن و شوهر به ترتیب بالاترین تاثیر را بر آن داشته اند. در ضمن، 45 درصد تغییرات مرتبط با متغیر «همسر آزاری» توسط متغیرهای مستقل مورد استفاده تبیین شده و در این میان، متغیر های اعتماد بین زن و شوهر، تجربه و مشاهده خشونت و دخالت خویشاوندان شوهر به ترتیب بیشترین تاثیر را بر متغیر همسرآزاری داشته اند.